ສິ່ງທີ່ຢາກຈະເວົ້າຄື ເປັນຫຍັງສັງຄົມລາວເຮົາຈຶງເກີດເລື່ອງແບບນີ້ຊ້ຳແລ້ວຊ້ຳອີກ..

2016 ເກີດກໍລະນີບໍລິສັດ PS ພີເອສ ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍຫາຍຕື້ກີບ ເລື່ອງນີ້ຮ້ອງຟ້ອງ ແລະ ຜູ້ກໍເຫດ ກະຮັບໂທດທັນຈົນຮອດມື້ນີ້..

2018 ເກີດກໍລະນີ ສະຖາບັນການເງິນຈຸນລະພາກ ເພື່ອການພັດທະນາ ເມືອງນາຊາຍທອງ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ..ນັ້ນກະເປັນເລື່ອງໃຫຍ່ເຕີບ ແຕ່ກະຍັງຖືວ່າໃນວົງແຄບ.

2022 ກໍລະນີເຈ້ທິບ (ນາງພອນທິບ ໄຊປັນຍາ) ອັນນີ້ຖືວ່າ ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍມູນຄ່າຫລາຍສິບຕືກີບ ມີຜູ້ເສຍຫາຍບາງຄົນປະເມີນວ່າ ເງິນທີ່ເຈ້ທິບໂກງໄປບໍ່ຕ່ຳກວ່າ 50,000,000 USD. (ປະເມີນຈາກສາຍຫວຍ, ຈາກເງິນແຕ່ລະຄົນໄປຝາກ) ຂອບຂ່າຍຄວາມເສຍຫາຍຖືວ່າ ທົ່ວປະເທດລາວ ແຕ່ເຫນືອຮອດໃຕ້..
😲ຟັງຄຳບອກເລົ່າຈາກຜູ້ເສຍຫາຍບາງຄົນວ່າ.

“ ນ້ອງກະຮູ້ຈັກເຈ້ທິບມາແຕ່ດົນແລ້ວ ຮູ້ທັງຮູ້ວ່າ ແຕ່ກ່ອນຄອບຄົວລາວກະບໍ່ໄດ້ລ້ຳລວຍມາແຕ່ໃສ ແຕ່ກ່ອນລາວກະຂີລົດຟີໂນ ທຳມະດາ ນີ້ລະ…ແຕ່ນ້ອງກະຍັງຖືກລາວຕົ້ມຈົນໄດ້ ຍ້ອນຫຍັງກະບໍ່ຮູ້ “
ບາງຄົນວ່າ

“ລາວມາໃຫ້ ບໍລິສັດນ້ອງອອກແບບຮ້ານເພັດ ຄ່າອອກແບບກະຍັງບໍ່ໄດ້ຮອດປານນີ້ ວ່າສິສ້າງຮ້ານເພັດແບບເວີວັງອະລັງການແຕ່ບໍ່ສ້າງ ດີແຕ່ຍັງບໍ່ໄດ້ເຊັນສັນຍາກັນຢ່າງເປັນທາງການ ຖ້າຊັ້ນ 200,000 USD. ຄົງຫາຍໄປໃນສາຍລົມ…ສະຫລຸບນາງມາໃຫ້ອອກແບບເພື່ອນຳຮູບພາບໄປເປັນໂປໄຟຣ ເອີ້ນແມງເມົ່າຊື່ ໆ “
ແລະອີກຄົນກະວ່າ..

“ ກະເຫັນໂປໄຟຣດີ ຈຶງເອົາເພັດຈາກຮ້ານນອ້ງນີ້ລະໄປໃຫ້ລາວຂາຍ…ຕອນແລກ ໆ ກະຈ່າຍເງິນຄ່າເຄື່ອງງ່າຍ ໆ ສອງເດືອນຜ່ານມາກະເລີ່ມຍາກ ນ້ອງກະຫນ້າຈະເອະໃຈແຕ່ຕອນນັ້ນ..ສຸດທ້າຍ 200,000 USD 2,500,000 ບາດ ແລະ 150,000,000 ກີບ ຫາຍໄປໃນກັບສາຍລົມ..ຈົນຕອນນີ້ ນ້ອງເຮັດຫຍັງບໍ່ເປັນເລີີຍ ຢູ່ຊື່ ໆ ມືດແປດດ້ານ ”

ຈາກຄຳບອກເລົ່ານີ້ ມັນສະທ້ອນເຖີງ ຕົວຕົນຂອງເຈ້ທິບນັ້ນຕັ້ງໃຈຈະມາຕົວະຕົ້ມຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນຢູ່ແລ້ວດ້ວຍການ
ສ້າງພາບລັກໃຫ້ເວີ້ວັງອະລັງການໃນໂລກອອນລາຍ ເພື່ອໃຫ້ເບີ່ງຫນ້າເຊື່ອຖື ເພື່ອຫລອກຕາແມງເມົ່າ ເຊັ່ນວຽກທີ່ກ່ຽວຂອງກັບບໍລິສັດຮັບອອກແບບ

ສ້າງກະແສເລື່ອງຖືກຫວຍຈຳນວນຫລາຍ ໆ ປະຈຳ ເພື່ອໃຫ້ແມງເມົ່າ ຫມັ້ນໃຈເລື່ອງສະພາບຄ່ອງຂອງການເງິນ
ໃຫ້ດອກເບຍສູງ ໆ 30% ເພື່ອລໍ້ລວງຫລືດຶງຄວາມໂລບມາກໃນຕົວເຮົາໃຫ້ປວດຈ້າວໃສ່..
ເມື່ອໄດ້ຕາມແຜນ ຫລື ຕາມທີ່ນາງຕ້ອງການແລ້ວ ນາງຈຶງຫນີໄປຢູ່ເມືອງທິບແບບໄຮ້ຮ່ອງຮອຍ ຢ່າງທີ່ເປັນຂ່າວ..

ຄຳຖາມຕໍ່ມາຄື..ເລື່ອງໃຫຍ່ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍປານນີ້ ນາງພອນທິບຄົນດຽວເຮັດໄດ້ບໍ່ ຄຳຕອບຄືເຮັດບໍ່ໄດ້ດອກ ຕ້ອງມີຫລາຍຄົນທີ່ຮ່ວມມື ໃນນາມຜູ້ຮ່ວມຂະບວນການ ຈຶງດຳເນີນການໄປໄດ້..

ໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງທີມງານແອັດມິນ ເຖີງແມ່ນວ່າຈະເປັນພຽງພະນັກງານ ແຕ່ກະເປັນພະນັກງານທີ່ຄອຍຕອບຮັບ ຄຳຖາມຂອງລູກຄ້າ ຜູ້ທີ່ຈະໂອນເງິນເຂົ້າອອກ ກະຕ້ອງໄດ້ ຮັບຮູ້ການເຄື່ອນໄຫວ ປະເດັນທີ່ຜູ້ເສຍຫາຍຫລາຍຄົນຕັ້ງຄຳຖາມຄື ແອັດມິນແຕ່ລະຄົນ ຕັ້ງແຕ່ໄປເຮັດວຽກຊ່ວຍເຈ້ທິບ ບາງຄົນຊື້ບ້ານຊື້ລົດ ມີຊັບສິນເງິນທອງເປັນກອບເປັນກຳ…ແລ້ວທາງເຈົ້າຫນ້າທີ່ຈະປ່ອຍປະໃຫ້ຄົນທີ່ຮັບຮູ້ ຄົນທີ່ຮ່ວມເຮັດວຽກເຫລົ່ານີ້ໄປ ແບບວ່າເຫມືອນບໍ່ມີຫຍັງເກີດຂື້ນຊັ້ນຫວາ..

ແລະຄຳຖາມຕໍ່ມາອີກຄື ເປັນຫຍັງເຈົ້າຫນ້າທີ່ບ້ານເມືອງຜູ້ມີອຳນາດຫນ້າທີ່ຮັບຜິດຊອບເລື່ອງນີ້ໂດຍກົງ ຈຶງປ່ອຍໃຫ້ເລື່ອງແບບນີ້ເກີດຂື້ນຊ້ຳແລ້ວຊ້ຳອີກ ຖ້າມີເບາະແສ ຫລືໄດ້ຂ່າວເລື່ອງພວກນີ້ ເປັນຫຍັງເຈົ້າຫນ້າທີ່ຈຶງບໍ່ເຂົ້າໄປຕິດຕາມ ຫລື ຫາທາງແກ້ໄຂ ເພື່ອໃຫ້ກະແສເງິນຫມຸນວຽນເຫລົ່ານີ້ ຢູ່ໃນກອບຂອງກົດຫມາຍກຳຫນົດຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນ..

ໂຈນໃນໂລກອອນລາຍແຮັກເຟສໄປຕົວະໄປຕົ້ມຊາວບ້ານແຕ່ລະວັນທີ່ມາໃຫ້ຊ່ວຍແກ້ນີ້ ກະວ່າມັນໂຫດພໍແຮງແລ້ວ.
ມາພໍ້ໂຈນໃນໂລກຕົວຈິງຮູບງາມ ຫນ້າຂາວປາກແດງ ຍິງໂຫດກວ່າ

ເລື່ອງນີ້ສອນໃຫ້ຮູ້ວ່າ..
ຢ່າຫລົງເຊື່ອພຽງພາບລັກລວຍຫຣູໃນອອນລາຍ
ຢ່າຄິດຫາເງິນງ່າຍ ໆ ດ້ວຍຄວາມໂລບມາກເກີນປະມານ
ຄຳບູຮານວ່າ”ມີຄຳເຕັມພາ ບໍ່ທໍ່ມີຜະຫຍາເຕັມພຸງ”
(ມີຊັບສິນເງິນທອງຫລາຍປານໃດກໍຕາມ ບໍ່ເທົ່າກັບມີສະຕິປັນຍາ ຄວາມສະຫລາດ ໄຫວພິມປະຕິພານ ການເອົາຊີວິດລອດ ການຮູ້ທັນຄົນ)

ຂຽນໂດຍ: Parntip Vongkamdee

ຄ່ານິຍົມຂອງຄົນລາວໃນການນຳໃຊ້ສິນຄ້ານຳເຂົ້າ ບໍ່ໄດ້ມີແຕ່ໃນຍຸກປັດຈຸບັນ ແຕ່ມີມາດົນແລ້ວຍ້ອນໃນເມື່ອກ່ອນສິນຄ້າທີ່ຜະລິດຢູ່ລາວບໍ່ຄ່ອຍມີ ເກີດເປັນຄວາມລຶ້ງເຄີຍໃນການນຳໃຊ້ຜະລິດຕະພັນທີ່ນຳເຂົ້າຈາກຕ່າງປະເທດສ່ວນໃຫຍ່, ເຊິ່ງໃນປັດຈຸບັນ ການທີ່ຈະໃຫ້ຄົນລາວ ຫັນມານຳໃຊ້ສິນຄ້າຂອງລາວນັ້ນ, ຄວນຈະຜະລິດສິນຄ້າທີ່ມີຄຸນນະພາບອອກມາ ໃຊ້ແລ້ວເຫັນຜົນ, ປັບລາຄາໃຫ້ເໝາະສົມ ແລະ ມີຄວາມຄົງທີ່.

ຈາກການສອບຖາມຄວາມຄິດເຫັນຂອງປະຊາຊົນ ແລະ ແມ່ຄ້າສ່ວນໜຶງ ເພີ່ນໄດ້ໃຫ້ຄຳເຫັນວ່າ: ແມ່ຕ້າ ແມ່ຄ້າຂາຍເຄື່ອງຢູ່ຕະຫຼາດພະຂາວ ລາວໄດ້ໃຫ້ຄຳເຫັນວ່າ ການທີ່ຈະໃຫ້ຄົນລາວກັບມາໃຊ້ສິນຄ້າລາວຫຼາຍຂຶ້ນ ກໍຄວນຫຼຸດການນຳເຂົ້າຈາກຕ່າງປະເທດ ສົ່ງເສີມການຜະລິດສິນຄ້າໃນສີ່ງທີ່ລາວສາມາດຜະລິດໄດ້ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຜະລິດຕະພັນລາວໄດ້ຄຸນນະພາບ ທຽບເທົ່າກັບຂອງຕ່າງປະເທດນຳ, ໃຊ້ໜ້ອຍແຕ່ໄດ້ມາດຕະຖານ ເຊື່ອວ່າຖ້າເຮັດມາດີ ໃຜກະຢາກໃຊ້ຂອງລາວ ຫັ້ນລະ.

ນາງ ນ້ອຍ ປະຊາຊົນບ້ານ ສີວິໄລ ກໍເປັນອີກຄົນທີ່ໃຫ້ທັດສະນະວ່າ ຖ້າຢາກໃຫ້ຄົນລາວໃຊ້ຂອງລາວ ກໍຕ້ອງເພີ່ມການໂຄສະນາເຜີຍແພ່ ໃຫ້ກວ້າງອອກໄປອີກ ບາງຄົນຍັງບໍ່ຮູ້ກໍມີ ວ່າລາວມີຜະລິດຕະພັນຫຍັງແດ່ ທີ່ສາມາດຜະລິດເອງໄດ້ ຄົນສ່ວນຫຼາຍມັກຈະຊື້ແຕ່ສິ່ງທີ່ເຄີຍໃຊ້ຕະຫຼອດມາ ຖ້າຈະປ່ຽນໄປໃຊ້ຍີ່ຫໍ້ອື່ນ ກໍຕໍ່ເມື່ອຍີ່ຫໍ້ເກົ່າມັນບໍ່ດີແລ້ວ ຫຼື ເຫັນວ່າຍີ່ຫໍ້ໃໝ່ດີກວ່າເທົ່ານັ້ນ.

ສ່ວນ ນາງ ຈ່ອຍ ແມ່ຄ້າຂາຍໝູ ຢູ່ຕະຫຼາດພະຂາວ ເວົ້າວ່າ ຄວາມຈິງກໍຢາກໃຊ້ຂອງລາວທຸກອັນຫັ້ນລະ! ແຕ່ເຫັນລາຄາແລ້ວ ກໍພໍໆກັບຂອງນຳເຂົ້າ ຖ້າຫາກຢາກໃຫ້ຄົນລາວໃຊ້ຂອງລາວ ກໍຕ້ອງເຮັດລາຄາໃຫ້ເໝາະສົມ ເຄີຍໄດ້ຍິນລູກຄ້າທີ່ມາຊື້ເຄື່ອງນຳຈົ່ມຢູ່ວ່າ ຂະໜາດບໍ່ແມ່ນເຄື່ອງນຳເຂົ້າເຊັ່ນ ອາຫານການກິນທີ່ລາວເຮັດເອງ ຍັງຂຶ້ນລາຄາຕາມອັດຕາແລກປ່ຽນເງິນ ແລ້ວຢູ່ໃສລະວ່າເປັນຂອງລາວແລ້ວລາຄາຄືຂຶ້ນ ຍັງບໍ່ເຂົ້າໃຈວ່າ ໄດ້ນຳເຂົ້າມາຈາກໃສ ເລື່ອງນີ້ຍັງບໍ່ມີໃຜຕອບໄດ້ ຫຼື ວ່າເປັນຍ້ອນໃສປຸຍທີ່ນຳເຂົ້າມາແພງເບາະກໍຍັງເວົ້າກັນຢູ່.

ແລ້ວທ່ານເດ້ ມີຄວາມຄິດເຫັນແບບໃດ ທີ່ຈະກະຕຸ້ນໃຫ້ຄົນລາວ ກັບມາໃຊ້ສິນຄ້າລາວ ແລະ ຕ້ອງໄດ້ປັງປຸງ ຫຼື ແກ້ໄຂໃຫ້ສິນຄ້າຂອງລາວເປັນແບບໃດ? ແລະ ສາມາດຕອບສະໜອງດ້ານໃດແດ່ໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນລາວຕື່ມ ກໍສາມາດສະແດງຄວາມຄິດເຫັນມາໄດ້.

ຖ້າຈະເວົ້າບັນຫານີ້ ມັນມີເລື່ອງເລົ່າເວົ້າກັນມາຍາວນານ ຫຼື ມີລັກສະນະປະຫວັດສາດກໍວ່າໄດ້ ແລະ ດ້ານໜຶ່ງອີກແມ່ນຍ້ອນເງື່ອນໄຂທາງດ້ານສະພາບແວດລ້ອມເສດຖະກິດ, ພູມີປະເທດ.

ດ້ານປະຫວັດສາດ: ນັ້ນກໍຄືໃນຊຸມປີ 1700 ປາຍພວກສັກດິນນາສະຫຍາມໄດ້ເຂົ້າມາຢຶດຄອງເອົາລາວເປັນຫົວເມືອງຂຶ້ນຂອງພວກເຂົາ, ເວລານັ້ນ ປະເທດລາວບໍ່ທັນຖືກຕັດແຍກອອກເປັນສອງປະເທດຄື: ລາວ ແລະ 19-20 ຈັງຫວັດຂອງພາກອີສານທັງໝົດທີ່ຂຶ້ນກັບໄທໃນປັດຈຸບັນ.

ຄົນລາວໃນເວລານັ້ນບໍ່ທັນມີເງິນກີບເຈ້ຍເປັນຂອງຕົນເອງ, ໃນຄາວນັ້ນຄົນລາວໃຊ້ແຕ່ເງິນບີ້, ເງິນກີບຫົວໜາມ(ເງິນຊ່ຽນ), ເງິນຂັນ(ເງິນຮາງ) ເປັນພາຫະນະແລກປ່ຽນຊື້ຂາຍນຳກັນ. ແຕ່ລະປີບັນດາຫົວເມືອງນ້ອຍໃຫຍ່ຂອງລາວຕ້ອງໄດ້ເສຍສ່ວຍ, ເກັບເຄື່ອງຂອງບັນນາການ, ຊ້າງ, ມ້າ, ເງິນຄຳມອບຖວາຍໃຫ້ກັບເຈົ້າຊີວິດໄທເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ ແລະ ອີກຢ່າງໜຶ່ງສະຫຍາມກໍເປັນປະເທດທີ່ຈະເລີນກວ່າລາວ, ພວກເຂົາສາມາຜະລິດເຄື່ອງຂອງໃຊ້ສອຍສຳລັບຊີວິດປະຈຳວັນໄດ້ເອງ, ມີເງິນເຈ້ຍເປັນຂອງຕົນເອງ ເພື່ອງ່າຍໃນການພົກພາຈັບຈ່າຍໃຊ້ສອຍ, ເສດຖະກິດຂອງໄທກໍຮຸ່ງເຮືອງຈະເລີນກ້າວໜ້າມາແຕ່ດົນ.

ຍ້ອນຈາກວ່າລາວເປັນຫົວເມືອງຂຶ້ນຂອງໄທຄືແນວນັ້ນ ຈຶ່ງມີຄວາມລຶ້ງເຄີຍໃນການຈັບຈ່າຍໃຊ້ສອຍແຕ່ເຄື່ອງຂອງ ແລະ ເງິນບາດໄທມາເປັນເວລາຍາວນານ.

ດ້ານສະພາບແວດລ້ອມ: ຕົກມາເຖິງປັດຈຸບັນ, ພວກເຮົາກໍຕ້ອງຍອມຮັບວ່າເສດຖະກິດຂອງໄທມີການຈະເລີນເຕີບໂຕຢູ່ໃນອັນດັບກາງໆ ຂອງໂລກ ພ້ອມດຽວກັນນັ້ນ ລາວເຮົາເປັນປະເທດນ້ອຍ ດ້ອຍພັດທະນາກວ່າເຂົາ, ເສດຖະກິດບັງອ່ອນນ້ອຍ, ການຜະລິດບໍ່ທັນແຂງແຮງ ຊໍ້າຍັງຢູ່ຕິດແປະກັບໄທ ມີເສັ້ນຊາຍແດນຕິດຈອດກັນຫຼາຍກວ່າ 1000 ກມ ຈື່ງຈຳເປັນຕ້ອງນຳເຂົ້າສິນຄ້າຈາກໄທເປັນຕົ້ນຕໍ, ເມື່ອນຳເຂົ້າສິນຄ້າຈາກເຂົາ ເຂົາກໍຂາຍໃຫ້ເຮົາເປັນລາຄາເງິນບາດໄທ, ເມື່ອຊື້ສິ່ງຂອງເຂົ້າມາຂາຍຢູ່ໃນລາວ ຈຶ່ງຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ແປອອກມາເປັນລາຄາເງິນບາດໄທເພື່ອບໍ່ໃຫ້ຫຼຸບທຶນ ແຕ່ຈ່າຍເປັນເງິນກີບ.

ເມື່ອໃດລາວເຮົາຫາກເສດຖະກິດການຜະລິດບໍ່ທັນເຂັ້ມແຂງ ແລະ ຍັງນຳເຂົ້າຈາກຕ່າງປະເທດເປັນສ່ວນໃຫຍ່ຄືທຸກມື້ນີ້ ກໍຍັງຈະຕ້ອງໄດ້ຂຶ້ນກັບຄ່າເງິນບາດ ຫຼື ສະກຸນເງິນຕ່າງປະເທດຕໍ່ໄປ. ໃນເມື່ອໃດຄົນລາວຫາກຍັງເພິ່ງຕົນເອງ, ກຸ້ມຕົນເອງ ແລະ ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງດ້ວຍຕົນເອງບໍ່ທັນໄດ້ ເມື່ອນັ້ນຍັງຄົງຈະຕ້ອງໃຊ້ເງິນບາດ ແລະ ເງິນຕາຕ່າງປະເທດແທນເງິນກີບ ຄ່າເງິນກີບກໍຈະຕົກຕໍ່າລົງເລື້ອຍໆ.

ເພື່ອເຮັດໃຫ້ເງິນກີບມີຄ່າສູງຂຶ້ນ, ດ້ານໜຶ່ງອີກ ພາກລັດກໍຕ້ອງມີມາດຕະການທີ່ເຂັ້ມແຂງໃນການຊອກຫາຊ່ອງທາງເຮັດໃຫ້ເງິນກີບແຂງຄ່າຂຶ້ນ, ຖ້າຫາກປະໃຫ້ການໃຊ້ຈ່າຍແຕ່ເງິນບາດ ແລະ ເງິນຕາຕ່າງປະເທດຊະຊາຍແບບເສລີຄືໄລຍະຜ່ານມາແມ່ນຍັງຄົງຈະມີວິກິດການທາງດ້ານການເງິນຢ່າງໜັກໜ່ວງ ຢ່າງຫຼີກລ່ຽງບໍ່ໄດ້ ແລະ ກູ້ເອົາຄວາມເປັນເງິນກີບຄືນມາໄດ້ຍາກ.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ພວກເຮົາຕ້ອງເຊື່ອໝັ້ນການນຳພາຂອງພັກ-ລັດຖະບານ ໃນດານແກ້ໄຂບັນຫາຄວາມຫຍຸ້ງຍາກທາງດ້ານເສດຖະກິດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນບັນຫານໍ້າມັນແພງ, ສິນຄ້າລາຄາສູງ ແລະ ວິກິດການທາງດ້ານການເງິນໃນປັດຈຸບັນ, ພ້ອມດຽວກັນ ຄົນລາວທຸກຄົນກໍຕ້ອງຫັນໜ້າເຂົ້າຫາກັນ ພ້ອມກັນຍົກສູງຄວາມເປັນເຈົ້າການໃນການເພິ່ງຕົນເອງ ກຸ້ມຕົນເອງ ແລະ ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງດ້ວຍຕົນເອງໃຫ້ສູງຂຶ້ນຕາມແນວທາງຂອງພັກ-ລັດວາງໄວ້ໃຫ້ປະກົດຜົນເປັນຈິງ, ເມື່ອນັ້ນປະເທດລາວຈຶ່ງຈະຫຼຸດພົ້ນອອກຈາກການຫັນໃຈຮ່ວມດັງຄົນອື່ນ, ເຊີດຊູຄວາມເປັນເອກະລາດ ເປັນເຈົ້າຕົນເອງໃຫ້ສູງຂຶ້ນ ຄິດວ່າເວລານັ້ນປະເທດລາວຈະເປັນປະເທດລາວຢ່າງແທ້ຈິງ.